„Dla mnie interesujące, piękne, inne. Z pewnością skłania do dyskusji, ale to chyba dobrze!”, „Ta szkoła potrzebowała takiej odmiany bardzo bardzo bardzo!”, „Moja szkoła podstawowa 😯😯😯 przechodziłam w tym dniu jak ją malowali 😍😍😍wygląda naprawdę super 👌 przykuwa wzrok” – takie i wiele innych, entuzjastycznych komentarzy pojawiło się w związku z ostatnią interwencją artystyczną Opiemme w Łodzi. Projekt „Remanufacture/Herring. A Tribute to Władysław Strzemiński” to nowe spojrzenie na niezbyt lubianą przez łodzian architekturę socrealistyczną.

Wszystko zaczęło się od naszego zachwytu nad projektem zrealizowanym przez Opiemme w Genui. Artystyczne przetworzenie fasady modernistycznego budynku wzniesionego w czasach Mussoliniego wydobyło harmonijne piękno jego bryły i uwypukliło największe atuty tego typu architektury. Postawiliśmy sobie za punkt honoru, że w Łodzi zrealizujemy z Opiemme projekt o podobnym charakterze i skali. Myśleliśmy najpierw o ikonicznych „komunistycznych” budowlach w centrum miasta, a mianowicie o pochodzących z lat 70. domach handlowych „Central” lub „Magda”. W końcu jednak nawiązaliśmy kontakt z dwiema sąsiadującymi ze sobą szkołami – 45. Szkołą Podstawową im. Jana Matejki oraz XIII Liceum Ogólnokształcącym i od pierwszej chwili wiedzieliśmy, że „to jest to” i że właśnie w tym kwartale zrealizujemy ten ambitny projekt. Okazja nadarzyła się podczas Festiwalu Łódź Czterech Kultur…

(z relacji Urban Forms)

Po długiej i pogłębionej eksploracji historii samego budynku oraz szerzej – architektury socrealistycznej w Polsce – jak również w nawiązaniu do założeń kuratorskich festiwalu Łódź Czterech Kultur, którego hasłem przewodnim był „alfabet dialogu”, powstały dwa projekty: „Remanufacture” („Przetwarzanie”) oraz „Herring” („Śledź”). Motywem łączącym obie kompozycje stał się najbardziej łódzki z alfabetów – tzw. strzemienica, która została wykorzystana również w logotypie miasta, stąd podtytuł łączący obie prace: „A Tribute to Władysław Strzemiński” („Hołd dla Władysława Strzemińskiego”). Czcionka stworzona przez Strzemińskiego została wykorzystana jako typograficzny element dekoracyjny, pojawiający się na pionowych pasach na froncie budynku Szkoły Podstawowej nr 45 przy ul. Bojowników Getta Warszawskiego 3, powierzchni schodów, ramie okalającej kaligram przedstawiający śledzia na tylnej elewacji, a także elementach namalowanych na chodnikach wokół szkoły. Jednocześnie praca jest autorską „rozmową” z kształtem, strukturą i rytmem, które składają się na określoną architektoniczną jakość.

Dla Opiemme dzieło ma również silny wymiar osobisty:

Podczas malowania dużo myślę o zmarłym niedawno Ojcu. Teraz wiem, że to dzięki moim pierwszym doświadczeniom zawodowym, do których nakłonił mnie właśnie on, jestem tu i tworzę coś, co bardziej przypomina architektoniczną dekorację niż mural. Moje pierwsze zawodowe kroki związane były z praktykowaniem u konserwatora i dekoratora wnętrz, który nauczył mnie tego, co dzisiaj potrafię i pomógł wykształcić zdolności manualne.

OPIEMME

 

 

Pracę nad projektami poprzedziła m.in. wycieczka do najstarszej części krakowskiej Nowej Huty. To miasto w mieście, budowane planowo od podstaw w latach pięćdziesiątych, przyniosło wiele inspiracji. Nawiązania do urbanistycznych tradycji renesansu i baroku czy bogate detale architektoniczne – po autorskim przetworzeniu – zostały uwzględnione w pracy Opiemme.

Kaligram na tylnej elewacji nawiązuje do lokalnego motywu. Nieopodal szkoły rozpościera się jeden z najbardziej znanych łódzkich parków. Oficjalnie jest to Park Staromiejski, łodzianie nazywają go jednak Parkiem Śledzia, najprawdopodobniej dlatego, że w tym miejscu przed II wojną światową mieścił się targ rybny. Uwagę zwraca typograficzne wypełnienie kaligramu, które imituje rybią łuskę.

W projekcie wzięła także udział społeczność lokalna skupiona wokół obu szkół. Ich uczniowie, a także – co bardzo nas ucieszyło – nauczyciele i rodzice wzięli udział w warsztatach „Łódź Dialogu” zorganizowanych wspólnie przez zespół Qualio. Badania i Działania Społeczne oraz Opiemme. W ich trakcie uczestnicy mieli okazję eksplorować różne wymiary obcej kultury – jej język, muzykę, gesty, smaki – a na zakończenie zebrali wspólnymi siłami słowa wyrażające najlepiej ideę dialogu międzykulturowego. Zostały one przetłumaczone na język angielski, niemiecki, rosyjski i hebrajski, a następnie zamieszczone przez Opiemme i uczestników na elementach dekorujących chodniki wokół obu bałuckich szkół.

Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do doprowadzenia tego trudnego i ambitnego projektu do szczęśliwego zakończenia. Przede wszystkim OPIEMME!!! A także Grzegorzowi Terleckiemu, Dyrekcji, Nauczycielom, Uczniom i Rodzicom obu szkół, Joannie Koczur, Justynie Bienias, zespołowi Qualio. Badania i Działania Społeczne, Filipowi Wróblewskiemu. Dziękujemy Wam za życzliwość, kreatywność, ciężką pracę i wszelkie możliwe wsparcie!